De Notaris is Van Ons Allemaal (The Notary Public Belongs to All of Us)

Abstract

Dutch Abstract: In deze bijdrage gewijd aan notaris André Michielsens in zijn Liber Amicorum beschrijf ik de bijzondere rol van de notaris in het Belgisch recht ten dienste van de samenleving. Ik argumenteer dat de notaris - als openbaar ambtenaar bekleed met overheidsgezag - geen individuele cliënten heeft. Haar cliënt is de totaliteit der burgers die een vertrouwensopdracht aan het notariële beroep geven. De cliënt is daarom de samenleving zelf die erop kan rekenen dat al haar burgers, voor talrijke belangrijke zaken bij de notaris terecht kunnen en soms zelfs moeten, vanuit uit een beschermingsperspectief. Dit verklaart ook de vereiste essentiële onpartijdigheid van het notariële ambt. Hieruit volgt eveneens dat de informatieplicht- en raadgevingsplicht van de notaris, zo bijzonder is en een stuk verdergaand dan de informatieplicht van andere professionals ten aanzien van hun cliënt. Waar anderen zich in principe enkel moeten verantwoorden ten aanzien van hun specifieke cliënt, moet de notaris zich in se verantwoorden ten aanzien van de hele samenleving als cliënt.

Een en ander wordt evenwel gecompliceerd doordat de burger de vrijheid krijgt te rade te gaan bij de notaris van haar keuze. Maar ook wanneer iedere partij haar eigen notaris kiest, blijft de plicht van onpartijdigheid gelden en dit voor elke notaris gekozen door de partijen.

Derhalve stel ik een wijziging voor van een passage in de toelichting bij de Deontologische Code van het notariaat die toelaat dat de notaris bijzondere aandacht zou schenken aan de partij die haar gekozen heeft, “en meer in het bijzonder haar standpunt te vertalen (indien dit gegrond overkomt), rekening houdend met het feit dat de door de andere partij gekozen notaris hetzelfde zal doen wat hem betreft”. Zoals in deze bijdrage kernachtig verwoordt en verantwoordt, is het niet die partij die de cliënt is van de notaris, maar wel alle betrokken partijen en bij monde van deze partijen de maatschappij in haar geheel. De notaris is immers van ons allemaal....

English Abstract: In this contribution dedicated to notary André Michielsens in his Liber Amicorum, I describe the special role of the notary in Belgian law at the service of society. I argue that the notary - as a public servant with government authority - has no individual clients. Her client is the totality of the citizens who give a trust assignment to the notarial profession. The client is therefore the society itself that can count on the fact that all its citizens can go to the notary for numerous important matters and sometimes even have to, from a protection perspective. This also explains the essential required impartiality of the notary profession. Therefore, the duty to provide information and advice to the notary is so special and far beyond the duty of other professionals to inform their clients. Whereas in principle others only have to account for their specific client, the notary must be responsible for the entire society as a client.

However, this is complicated by the fact that the citizen is given the freedom to consult the notary of her choice. But even if each party chooses a different notary, the duty of impartiality continues to apply, for every chosen notary, for every party involved.

In this respect, I propose an amendment to a passage in the explanation to the Code of Ethics of the notary profession that allows the notary to pay particular attention to the party who has chosen her, "and more specifically to translate her position (if this is justified), taking into account that the notary chosen by the other party will do the same”. As concisely expressed and justified in this contribution, it is not the party that is her client, but all parties involved and, through this parties, the society as a whole. After all, the notary belongs to us all...

Keywords: Notary

JEL Classification: K36, K11, K12, K40