Türkiye’de Sosyal Güvenlik Sistemi: Mevcut Durum, Sorunlar Ve Öneriler

Abstract

Türkiye’de 1990’lı yıllardan itibaren, sosyal güvenlik sisteminde gelir-gider dengesizliği ortaya çıkmıştır. Emeklilik sisteminde aktif pasif oranı, iki seviyesinin de altına düşmüştür. 2006 yılı esas alındığında bir sosyal güvenlik kurumuna kayıtlı olmayan çalışanlar toplam istihdamın yaklaşık yarısını (%48,5’i) oluşturmaktadır. Dolayısıyla kayıt dışı istihdam sosyal güvenliğin finansman açığının ana sorunlarından birini teşkil etmektedir. Sosyal Güvenlik Kurumu’nun açığı, GSYİH’nin %5’ine yaklaşmış durumdadır. Gelecekte bu oranın sabit olmayacağı da bilinmektedir. Ülkemizde yoksulluk oranı 2008 itibari ile %17 olarak saptanmıştır. Yoksullukla mücadelede sosyal güvenlik sistemi yeterince etkin işlememektedir. Emeklilik sisteminin prim hâsılatı, emeklilere yapılan harcamaların oldukça gerisindedir. Sistemin gelir kaynakları ile harcamaları arasında ciddi uyumsuzluk vardır. 2008 yılında çıkarılan 5510 sayılı kanun ile genel sağlık sigortası uygulamaya konulmuş, sağlık harcamalarında buna paralel olarak yüksek artış gözlenmiştir. 2000’li yıllarda önemli yasal düzenlemelerle, sosyal güvenlik sistemi yeniden yapılandırılma sürecine girmiştir. Bu çalışmada Türkiye’de sosyal güvenlik sisteminin mevcut durumu ve süregelen sorunlarına değinilmekte, çözüm için bazı önerilere yer verilmektedir.

Keywords: Sosyal güvenlik

JEL Classification: H5, H55