Αποτελεσματικές στρατηγικές ηγεσίας στην εκπαίδευση: μελέτη περίπτωσης του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (Effective Leadership Strategies in Education: Case Study of the Aristotle University of Thessaloniki)
1st International Congress on Management of Educational Units December 7-9, 2018, Thessaloniki, Greece, ISBN: 978-960-287-162-1, p.p. 800-807
9 Pages Posted: 18 Apr 2019
Date Written: December 8, 2018
Abstract
Greek Abstract: Η ηγεσία στην τριτοβάθμια εκπαίδευση αποτελεί κρίσιμο παράγοντα της απόδοσης των ακαδημαϊκών ιδρυμάτων, επηρεάζοντας την αποτελεσματικότητα της διοίκησης, την ποιότητα του ακαδημαϊκού και ερευνητικού έργου, καθώς και τα μαθησιακά επιτεύγματα της φοιτητικής κοινότητας. Μέχρι και σήμερα, διάφορα μοντέλα εκπαιδευτικής ηγεσίας που βρίσκουν εφαρμογή στην τριτοβάθμια εκπαίδευση έχουν αναπτυχθεί, συμπεριλαμβανομένων του ιεραρχικού, του διανεμητικού, του συμμετοχικού και του διοικητικού μοντέλου. Ταυτόχρονα, ολοένα και περισσότερα πανεπιστήμια ανά τον κόσμο εφαρμόζουν σήμερα καινοτόμες ηγετικές πρακτικές, οι οποίες βασίζονται στην παράδοση της συλλογικότητας και της εμπλοκής όλων των ομάδων ενδιαφέροντος στη διαμόρφωση του οράματος και στις διαδικασίες λήψης αποφάσεων.
Σκοπός της παρούσας εργασίας είναι η διερεύνηση του φαινομένου της ηγεσίας στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, εστιάζοντας στην περίπτωση του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (Α.Π.Θ.) σε σύγκριση με πανεπιστήμια του εξωτερικού που δραστηριοποιούνται στις Η.Π.Α., την Αυστραλία και τον ευρωπαϊκό χώρο. Συγκεκριμένα, μελετώνται με κριτικό τρόπο δυο πανεπιστήμια στο Ηνωμένο Βασίλειο, ένα στην Ολλανδία, δυο στις Η.Π.Α., δυο στην Αυστραλία και στην συνέχεια πραγματοποιείται συγκριτική μελέτη με το Α.Π.Θ. Τα πανεπιστήμια του εξωτερικού επιλέχθηκαν με βάση την καλή φήμη τους (η οποία τεκμηριώνεται από αναφορές σε ερευνητικά άρθρα).
Η μελέτη υλοποιήθηκε μέσω ποιοτικής έρευνας, με την εφαρμογή της τεχνικής της ανάλυσης περιεχομένου που αφορά μελέτες περιπτώσεων και πιο συγκεκριμένα με τη συλλογική μελέτη περίπτωσης. Σύμφωνα με την ανάλυση που πραγματοποιήθηκε, το ηγετικό υπόδειγμα που εφαρμόζεται στο Α.Π.Θ. αποτελεί ένα υβριδικό μοντέλο διοικητικής, παιδαγωγικής και συμμετοχικής ηγεσίας, το οποίο εστιάζει στην ποιότητα της έρευνας, στην παροχή διαφοροποιημένων προγραμμάτων σπουδών και στο διεθνοποιημένο χαρακτήρα του ιδρύματος. Ωστόσο, το Α.Π.Θ. υπολείπεται ορισμένων αποτελεσματικών πρακτικών που εφαρμόζονται σε πανεπιστήμια του εξωτερικού, όπου η διεθνοποίηση, η υιοθέτηση επιχειρηματικών πρακτικών και η διανομή των εξουσιών σε κατώτερες ιεραρχικά βαθμίδες αποτελούν βασικά στοιχεία της ηγεσίας.
Για τη βελτίωση της ποιότητας και αποτελεσματικότητας της ηγεσίας του πανεπιστημίου προτείνονται οι εξής στρατηγικές λύσεις: (1) αμεσότερη εμπλοκή των ομάδων ενδιαφέροντος στη διαμόρφωση του οράματος, (2) ανάπτυξη και εφαρμογή επιμορφωτικών προγραμμάτων με θέμα την ηγεσία με έμφαση στην ακαδημαϊκή κοινότητα, (3) ολοκληρωμένη εφαρμογή του ισχύοντος συστήματος διασφάλισης ποιότητας που διέπει όλες τις λειτουργίες και δράσεις του πανεπιστημίου, (4) ανάληψη δράσεων που ενισχύουν το διεθνοποιημένο χαρακτήρα του πανεπιστημίου, προάγουν την έρευνα και συνδέουν τη λειτουργία του με τους παράγοντες της οικονομίας και της αγοράς, και (5) υιοθέτηση αποτελεσματικών ηγετικών πρακτικών που εφαρμόζονται σε πανεπιστήμια του εξωτερικού, όπως είναι η επιχειρηματική και η διανεμητική ηγεσία.
English Abstract: Leadership in the Higher Education is a critical factor in the performance of academic institutions, impacting the management effectiveness, the quality of academic and research work, as well as the learning achievements of the student community. Up to date, various models of educational leadership that apply to higher education have been developed, including the hierarchical, distributive, participatory, and administrative models. At the same time, more and more universities around the world are currently implementing innovative leadership practices based on the tradition of collegiality and the involvement of all interest groups with respect to the vision definition and the decision making processes.
The aim of this paper is to investigate the phenomenon of leadership in higher education, focusing on the Aristotle University of Thessaloniki (AUTH) compared to universities operating in the USA, Australia and the European Union. In particular, two universities are critically studied in the United Kingdom, one in the Netherlands, two in the USA, two in Australia, and then a comparative study with the Aristotle University of Thessaloniki is carried out. The universities in these countries were selected based on their reputation (which is documented by references in research articles).
The study was carried out through qualitative research, implementing the content analysis technique concerning case studies and, more specifically, the collective case study. According to the analysis carried out, the leadership model applied to the Aristotle University of Thessaloniki is a hybrid model of administrative, pedagogical and participatory leadership that focuses on the quality of research, the provision of differentiated curricula and the internationalized nature of the institution. However, AUTH is lacking in some effective practices applied at universities abroad, where internationalization, adoption of business practices and the distribution of powers to lower hierarchical ranks are key elements of leadership.
In order to improve the quality and effectiveness of the university leadership, the following strategic solutions are proposed: (1) more direct engagement of interest groups in vision definition; (2) development and implementation of training programs on leadership with emphasis on the academic community; (3) comprehensive implementation of the current quality assurance system governing all the functions and actions of the university; (4) undertaking actions that enhance the internationalization of the university, promote research and connect its operation with the economic and market factors; and (5) adoption of effective leadership practices implemented at universities abroad, such as business and distributive leadership.
Note: Downloadable document is in Greek.
Keywords: higher education, distributive leadership, administration, effectiveness, collective case study, τριτοβάθμια εκπαίδευση, διανεμητική ηγεσία, αποτελεσματικότητα, συλλογική μελέτη περίπτωσης
Suggested Citation: Suggested Citation