Türkiye’de Referans (Gösterge) Faiz Oluşturulması: Türk Lirası Gecelik Referans Faiz Oranı (TLREF) Üzerine Bir İnceleme [Launching Reference (Benchmark) Interest Rate in Turkey: A Conceptual Examination upon Turkish Lira Overnight Reference Interest Rate (TLREF)]

Abstract

Turkish Abstract: Makroekonomik göstergeler, ekonomilerin genel durumunu yansıtan önemli araçlardır. Büyüme, enflasyon ve işsizlik gibi göstergeler farklı değişkenlerden etkilenmektedir. Buna karşın, faiz oranları tüm makroekonomik göstergeleri pozitif veya negatif etkileyen en önemli değişkenlerden biridir. Faiz oranlarındaki değişimler tüm finansal piyasaları ve ekonomik aktörleri derinden etkilemektedir. 13 Eylül 2019 tarihi itibarıyla Türkiye’de politika faizi %16,5, ortalama ticari kredi faizi %20,39, ortalama mevduat faizi ise %16,63 seviyesindedir. 2021 yılsonunda LIBOR son bulacağı için ülkeler ulusal referans faiz oranlarını ilan etmeye yönelik çalışmalar yapmaklardır. Türkiye’de ise TRLIBOR, politika faizi, kredi faizi, mevduat faizi, tahvil-bono faizi gibi birçok farklı faiz türü bulunmakla birlikte piyasada gerçekleşen işlemlere dayalı olarak hesaplanan bir referans faiz oranı bulunmamaktadır. Bu eksikliğin giderilmesi ve LIBOR sonrası dönem için Borsa İstanbul (BİST) tarafından 17.06.2019 tarihinde TLREF ilan edilmeye başlanmıştır. İlk TLREF %24,82 olarak yayınlanmış olup 13.09.2019 tarihinde ise %16,19 olarak gerçekleşmiştir. Türkiye’de politika faizinin, ticari kredi faizinin ve diğer faiz türlerinin gerçekleşme seviyesi dikkate alındığında TLREF piyasa koşullarını yansıtan ve derinliğe sahip bir referans faiz oranıdır. Önümüzdeki dönemde finansal kuruluşların TLREF’e dayalı finansal ürünler sunmasıyla birlikte TLREF’in ulusal referans faiz oranı niteliği daha da güçlenecektir.

English Abstract: Macroeconomic indicators are important tools that reflect the general condition of economies. Indicators such as growth, inflation and unemployment are affected by different variables. On the other hand, interest rates are one of the most important variables affecting all macroeconomic indicators positively or negatively. Changes in interest rates deeply affect all financial markets and economic actors. Policy rate is at the level of 16.5%, average interest rate of commercial loans is at the level of 20.39%, and average deposit interest rate is at the level of 16.63% in Turkey as of 13 September 2019. As LIBOR will be terminated in 2021 year end, countries have been conducting efforts to launch national reference interest rates. In Turkey, although there are a variety of interest rate types such as TRLIBOR, policy rate, loan interest, deposit interest, bonds-bill interest, there is not a reference interest rate to be calculated based on transactions made in market. In order to eliminate this deficiency and preparation for the period after LIBOR, TLREF has been started to be announced by Borsa Istanbul (BIST) on 06.17.2019. The first TLREF was launched as 24.82% and TLREF has become 16.19% on 09.13.2019. TLREF is a reference interest rate which reflects market conditions and has depth when taking into consideration the level of policy rate, commercial credits interest rate and other interest rates types. In the forthcoming period, national reference interest rate characteristic of TLREF will be strengthened with the introduction of TLREF-based financial products by financial institutions.

Note: Downloadable document is in Turkish.

Keywords: Banks, BIST, Reference Interest Rate, TLREF, Turkey

JEL Classification: E43, E44, F21, G14, G21, G20